Recensie 'De Kroongetuige'

Titel: De Kroongetuige
Auteur: Maarten ’t Hart

Uitgever: De Arbeiderspers
ISBN: 90 295 2022 1
Aantal pagina’s: 212
Prijs: vanaf 8 euro

Deze misdaadroman is een creatie van de alom bekende Maarten ’t Hart. ’t Hart bereikte, na al een paar boeken te hebben geschreven, een doorbraak in 1978 met het later verfilmde succes Een vlucht regenwulpen. Hierna publiceerde hij nog vele boeken en de teller staat inmiddels op 41. De Kroongetuige verscheen in 1983 en bestaat uit één grote mengelmoes van misdaad, huwelijk, biologie, filosofie, feminisme en klassieke muziek. Naast het schrijven had meneer ’t Hart ook het handje van optreden in vrouwenkleren. Zo baarde hij veel opzien door op het Boekenbal van 1991 uit de kast te komen als travestiet. Hierna trad hij nog vaker op als ‘Maartje’, waar hij in 2000 mee stopte.

Samenvatting
Thomas Kuyper is een wetenschappelijk hoofdmedewerker in een Medisch Biologisch Laboratorium te Leiden. Ten tijde van zijn teleurstellende huwelijk ontmoet hij Jenny Fortuyn, waar hij meteen verliefd op wordt. Nadat Jenny hem na een kroegentocht de bons geeft midden in de nacht, blijkt zij de volgende dag spoorloos verdwenen te zijn. Aangezien Thomas de laatste was die met haar omging wordt hij aangewezen als hoofdverdachte. Ondanks al zijn ontkenningen wordt hij in voorlopige hechtenis genomen in afwachting tot zijn proces. Ondertussen gaat Leonie, zijn vrouw, op eigen onderzoek uit met de hoop dat Thomas inderdaad onschuldig is.

Veel achtergrond
Met veel achtergrond bedoel ik de rijkdom aan informatie die ’t Hart met ons deelt in zijn boek. Zo komt zijn achtergrond als gedragsbioloog sterk naar voren in de hoofdpersoon: Thomas is een medewerker in een Medisch Biologisch Laboratorium die op dat moment bezig is met een studie naar kannibalisme (= bepaald gedrag) onder ratten. Daarnaast is bekend dat voor Maarten ’t Hart klassieke muziek ‘de enige muziek is die bestaat’. Thomas en Leonie houden allebei van klassieke muziek en dan met name van Robert Schumann en Guiseppe Verdi. Er komen geregeld concerten van beiden naar boven in verschillende passages. 

Regelmatig wordt ook de Duitse filosoof Nietzsche aangehaald. Zo wordt deze filosoof in de meest ongewone situaties geciteerd waarmee naar voren komt dat we in het boek met een zeer intellectuele hoofdpersoon te maken hebben (die verzonnen is door een zeer intellectuele schrijver).

Onduidelijke titel
Nadat ik het boek had dichtgeklapt omdat het uit was, begreep ik nog steeds niet waarom ’t Hart in vredesnaam voor de titel ‘De Kroongetuige’ heeft gekozen. Het was voor mij namelijk niet duidelijk wie nou precies deze kroongetuige is. Zo wordt de oude man die tegenover het laboratorium woont tijdens de rechtszaak betiteld als Kroongetuige in de zaak tegen dhr. Kuyper. Echter, de informatie die deze man verschafte bleek helemaal niet kloppend te zijn en uiteindelijk bleek dat de man niets van waarde medegedeeld had. 

Op internet tieren de suggesties voor een mogelijke titelverklaring ook welig: zo is een kind in een huwelijk volgens Nietzsche de ongewenste kroongetuige, en denkt Leonie gedurende het hele boek de kroongetuige te zijn omdat zij denkt te weten waar het lijk van Jenny is en wat er precies is gebeurd.
Vanwege deze drie mogelijkheden vind ik de titel jammerlijk gekozen. Ik hou van duidelijkheid in een verhaal en daarom vind ik de titelkeuze niet genoeg overwogen, alhoewel het plot, de titel buiten beschouwing latend, niet moeilijk te begrijpen is.

Abrupte afronding
Een ander minpunt aan dit boek vind ik het abrupte einde. Ik zal men niet gaan verklappen wát de precieze uitkomst van het verhaal is, maar het lijkt erop alsof ’t Hart na 200 bladzijden geschreven te hebben, opeens geen zin meer had om nog door te gaan en daarom een einde verzon dat maximaal 10 bladzijden beslaat. Hij doet voorkomen alsof van de een op de andere bladzijde opeens alles duidelijk is en blijkbaar al de betrokkenen opeens wakker werden geschud en tot een oplossing kwamen. 

Zo beschrijft hij in minder dan 10 bladzijden hoe Jenny is verdwenen en wat er die nacht allemaal is gebeurd. Een beetje detective weet zijn verhaal naar mijn idee in een spannende ontknoping te verduidelijken of langzaam naar het slot toe te werken. ’t Hart gebruikte geen van deze methoden, maar een mengeling daarvan: de ontknoping was weliswaar plots, maar niet op de goede manier. Na de donderklap volgde een ellenlange, saaie passage waarna de bliksemflits pas toesloeg. Zo verdeelde hij de ontknoping in tweeën wat het tot een lang en saai geheel maakte.

Al met al vond ik De Kroongetuige een matig boek zonder veel afwisseling en een slordige afronding. Inhoudelijk was het zeker een goed verhaal, maar de schrijver geeft mij het idee dat de zin om te schrijven even over was, waardoor het werk amateuristisch te noemen is. Ik wil dit zeker geen aanrader noemen.

Tobias Wouters

Recensie 'Joe Speedboot'

Tommy Wieringa is de schepper van dit prachtige boek, waarin een deel van de jeugd van een gehandicapte jongen wordt beschreven op een aangrijpende manier.
Tommy Wieringa schreef boeken als ‘Alles over Tristan’ (Halewijnprijs, 2002) en ‘Ik was nooit in Isfahaan’, waarmee hij, net zoals met al zijn andere boeken, groot succes behaalde bij het Nederlands én buitenlands publiek. In de Volkskrant en het NCR Handelsblad werden de recensies gevuld met lof. Kortom, ik verwachtte veel van dit boek.

Samenvatting
Fransje Hermans is een jongen van 14 jaar die in het fictieve Lomark woont, samen met zijn vrienden Engel Eleveld, Joe Speedboot en Christof Maandag. Door een ongeluk kan hij alleen nog maar zijn rechterarm gebruiken en met heel veel moeite ook een klein beetje lopen, maar verder is hij alle gevoel kwijt, inclusief zijn spraakvermogen.
In het boek loopt men mee op het levenspad dat Frans bewandelt tot hij volwassen is. Je volgt hem tijdens voor –en tegenspoed, ontdekkingen van een puber en problemen die hij moet zien te overwinnen.

Meeslepend
De manier waarop Wieringa dit boek schrijft is boeiend, opvallend maar daardoor zeer meeslepend. Er wordt vaak beeldspraak gebruikt en vooral wanneer Joe spreekt komen er, geheel onverwachts, mooie, interessante en filosofische uitspraken tevoorschijn. Hiermee wil ik zeggen dat Wieringa gedachten publiceert die niet alleen goed bij het verhaal passen maar de lezer soms ook aan het denken zet. Dit zorgt ervoor dat ik tot het einde geboeid aan het lezen was en het boek ook lastig weg kon leggen omdat ik wilde weten hoe het verder ging.

Verhaallijn
Het boek bevat geen duidelijke verhaallijn, zoals sterk naar voren komt in bijvoorbeeld de ‘Harry Potter’ reeks. Men kan dit boek eerder zien als een ‘autobiografie’ (het is natuurlijk niet geschreven door Frans Hermans, maar deze is wel de ik-persoon) uit het leven van een puber. Juist omdat het een ‘autobiografie’ is van een leeftijdsgenoot kan ik mijzelf in sommige passages herkennen en me met Fransje identificeren wat het tot een boeiend boek maakt. De kracht  is dus juist dat er niet een verhaal wordt beschreven, maar de gebeurtenissen uit een levensverhaal apart. Dit zorgt er voor dat de acties op bladzijde 10 volkomen los staan van de acties op bladzijde 150, waardoor je het gevoel krijgt dat je korte anekdotes leest met telkens dezelfde hoofdpersoon, wat het tot een leuk en goed te volgen geheel maakt.

Onduidelijke titel
Ondanks dat ik het een zeer goed boek vond, vind ik dat de schrijver een rare keuze heeft gemaakt door als titel ‘Joe Speedboot’ te kiezen. Ik zou het boek eerder ‘Frans Hermans’ noemen omdat Joe naar mijn idee helemaal niet zo centraal staat als de titel van het boek doet denken. Joe speelt zeker een belangrijke hoofdrol in het verhaal, maar ik wil niet zeggen dat deze rol maakt dat het boek ‘Joe Speedboot’ heet. Ik vind dit toch wel een negatieve kant van het boek omdat deze verkeerd gekozen titel naar mijn idee makkelijk anders had gekund.

Concluderend kan ik zeggen dat ‘Joe Speedboot’ en zeer leuk boek was dat ik met alle plezier heb gelezen. Wieringa kan prachtig vertellen en hij heeft het boek volgestopt met prachtige, filosofische uitspraken die me voor altijd bij zullen blijven.

Tobias Wouters

Titel: Joe Speedboot
Auteur: Tommy Wieringa
Uitgever: De Bezige Bij
ISBN: 978 90 234 6424 2
Aantal pagina’s: 316
Prijs: vanaf 5 euro

Recensie 'Loverboys'

Titel: Loverboys
Auteur: Helen Vreeswijk
Uitgever: Manteau
ISBN: 9789022324431
Aantal pagina’s: 314
Prijs: variërend van €3.95 tot €17.95

‘Loverboys’ is een boek geschreven door Helen Vreeswijk. Helen Vreeswijk is een opkomend schrijfster die al haar ervaringen in haar boeken probeert te leggen. Zo begon ze als vingerafdrukdeskundige en schrijfsters van de kinderpagina van het personeelsblaadje. Ze raakte betrokken bij meerdere onderzoeken naar ontvoeringen, moorden en afpersing. Inmiddels werkt ze als assistent rechercheur bij de Nederlandse recherche.
Vanwege al deze betrokkenheid besloot mevrouw Vreeswijk al haar ervaringen door middel van boeken te reproduceren om als informatiebron te dienen voor de onwetende tiener.
Zo bevatten haar boeken aan het eind van elk verhaal tips om gevaren te omzeilen en loverboys te ontmaskeren.

Samenvatting
Lisa en Kelly zijn twee onschuldige tienermeisjes die naar de middelbare school gaan. Door wat opschepperij en winkeldiefstal komen zij in aanraking met de knappe Mo en zijn vriend Ramon. Lisa en Kelly raken volkomen in de ban van deze loverboy en voor ze het weten werken ze allebei als hoer in Arnhem of België. Zullen deze hartsvriendinnen weer bij elkaar komen en uit de prostitutie geraken, ondanks alle opruiende taal van Mo en zijn trawanten?

Cliché
Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Lisa en Kelly. Men volgt ze allebei wanneer ze in een hachelijke situatie te Arnhem en Antwerpen terecht komen. Het verhaal dient het fenomeen ‘Loverboys’ te illustreren en daarmee de lezer(es) alert te maken voor deze gemaskeerde monsters. Dit zorgt voor een clichématig boek dat een beetje doet denken aan het opgeheven wijsvingertje dat je eraan herinnert om niet alleen naar het uiterlijk te kijken en niet naar de beloftes van een onschuldig lijkende jongen te luisteren.

Sprookje
Tot mijn spijt moet ik ook meedelen dat dit boek net een sprookje is, vertaald naar de eenentwintigste eeuw. De hoofdpersoon komt in een benarde situatie terecht en wanneer alle hoop vervlogen lijkt, komt daar de held uit de schaduw opdoemen en biedt met zijn ene hand hulp aan en met zijn andere hand slaat hij de slechterik knock-out. Dit zorgt ervoor dat de lezer het verhaal na een tijdje enigszins kan invullen en de uitkomst kan voorspellen.

Realistisch
Ook al heeft dit boek veel weg van een sprookje, biedt het toch een realistisch beeld van het heden en de situatie waarin je kan verkeren wanneer je een echte loverboy tegenkomt. Vreeswijk geeft een goede illustratie van de handelingen van deze loverboys, waar we toch veel van horen, en komt ook met oplossingen om dergelijke problemen te voorkomen. Dit zorgt ervoor dat de lezer voldoende wordt geïnformeerd.

Al met al vond ik dit boek teleurstellend. Te clichématig, te veel het sprookjes idee en te kinderlijk verteld. Dit resulteerde in een saai boek dat eerder een kwelling dan een plezier was om te lezen.  Ik had van iemand die zelf bij de recherche werkt meer actie, spanning en formeler taalgebruik verwacht.

Tobias Wouters

Recensie 'Allemaal willen we de hemel'

Titel: Allemaal willen we de hemel.
Auteur: Els Beerten.
Uitgever: Querido.
ISBN: 978 90 451 0619 9
Prijzen: Boekenleeuw (2009), Gouden Uil Prijs van de Jonge Lezer (2009), De gouden lezer (2009), Nienke van Hichtumprijs (2009).
Aantal pagina’s: 498
Prijs: € 17,95

‘Allemaal willen we de hemel’ is een boek, geschreven door Els Beerten. Deze, niet zo heel bekende schrijfster baande in één klap haar weg naar de top. Ze werkte eerst als freelance medewerker bij TOPmagazine, waarvoor ze verhalen en gedichten schreef. Tijdens haar werk daar, bleek al dat ze een goed schrijfster was. Nadat ze de John Flandersprijs won met haar kortverhaal ‘Vreemde Eend’, maakte ze haar debuut met de roman ‘SCENES’. 
In 2008 verbaasde ze heel de wereld met haar boek ‘Allemaal willen we de hemel’ en in 2009 won ze er in een klap vier prijzen voor dit meesterwerk.

Samenvatting
Vlaanderen. Ward en Jef, twee beste vrienden, dromen er allebei over om helden te worden. Het moet lukken volgens hen, de Tweede Wereldoorlog is aan de gang en er zijn mensen nodig aan het front. Renée, de zus van Jef, wil helemaal niks te maken hebben met het heldendom. Zij heeft meer dan genoeg aan Ward, haar vriendje. Hij speelt saxofoon als geen ander en kan ontzettend goed kussen. Remi, het kleinste broertje van Jef en Renée, snapt er helemaal niks van. Zijn ouders vertellen hem niets over de oorlog en voor alles is hij te klein. 

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van al de bovengenoemde personages, wat het soms een moeilijk te volgen verhaal maakt. Je komt er echter aan het slot achter, dat het verhaal helemaal klopt. Alles is tot in de puntjes uitgewerkt en het vormt een prachtig geheel aan het slot van het verhaal. 
Toch is het begrijpelijk dat voor sommige lezers het een moeilijk te volgen verhaal is, vanwege deze verschillende perspectieven en flashbacks. Het is zeker geen onoverzichtelijke brij van gebeurtenissen en emoties, maar het kan verwarring bij de lezer opwekken als hij of zij van 1945 in één keer terugschiet naar 1939.
Omdat het verhaal zich ten tijde van oorlog afspeelt, ga je er vanuit dat deze oorlog heel erg naar voren komt, zoals in Oorlogswinter van J. Terlouw. Niets is echter minder waar. De oorlog speelt zeker een rol in dit verhaal, maar het heeft aan de andere kant helemaal niet de overhand. Dit komt door de verhaallijn die eigenlijk niks met de oorlog te maken heeft. Het vertelt het verhaal over vrienden en familie, die allemaal hun eigen problemen hebben en ze zelf moeten oplossen zodat ze uiteindelijk hun dromen kunnen waarmaken.
Wat ook heel sterk is aan dit verhaal, is het hele zachte contrast tussen goed en kwaad. Omdat het verhaal wordt verteld vanuit verschillende perspectieven, krijg je geen idee van wat nu daadwerkelijk goed is en wat slecht. Dit houdt de lezer meer objectief, waardoor je het verhaal op een andere manier bekijkt en leest.
Beerten is ook zeker heel sterk in het verbergen van termen. Zo komt er in het verhaal duidelijk naar voren dat Jef tekenen van homoseksualiteit vertoont. Toch zie je dit woord, of een afleiding daarvan, helemaal niet op papier staan. Zo worden er geen conclusies getrokken door de schrijfster of oordelen geveld.

Dit boek was een uitstekend boek, met veel gebeurtenissen, spanning, emotie en moraal. Er valt een les te lezen uit dit boek en het werkt dan ook als een bron van inspiratie. Ik raad de lezers van deze recensie van harte aan om dit meesterwerk van Els Beerten te gaan lezen. Ik durf mijn hand er ook voor in het vuur te steken, dat u, eenmaal begonnen, niet de moeite durft en kan nemen om dit hoogstaande, literair werk, weg te leggen. 

Tobias Wouters.