Recensie 'De Kroongetuige'

Titel: De Kroongetuige
Auteur: Maarten ’t Hart

Uitgever: De Arbeiderspers
ISBN: 90 295 2022 1
Aantal pagina’s: 212
Prijs: vanaf 8 euro

Deze misdaadroman is een creatie van de alom bekende Maarten ’t Hart. ’t Hart bereikte, na al een paar boeken te hebben geschreven, een doorbraak in 1978 met het later verfilmde succes Een vlucht regenwulpen. Hierna publiceerde hij nog vele boeken en de teller staat inmiddels op 41. De Kroongetuige verscheen in 1983 en bestaat uit één grote mengelmoes van misdaad, huwelijk, biologie, filosofie, feminisme en klassieke muziek. Naast het schrijven had meneer ’t Hart ook het handje van optreden in vrouwenkleren. Zo baarde hij veel opzien door op het Boekenbal van 1991 uit de kast te komen als travestiet. Hierna trad hij nog vaker op als ‘Maartje’, waar hij in 2000 mee stopte.

Samenvatting
Thomas Kuyper is een wetenschappelijk hoofdmedewerker in een Medisch Biologisch Laboratorium te Leiden. Ten tijde van zijn teleurstellende huwelijk ontmoet hij Jenny Fortuyn, waar hij meteen verliefd op wordt. Nadat Jenny hem na een kroegentocht de bons geeft midden in de nacht, blijkt zij de volgende dag spoorloos verdwenen te zijn. Aangezien Thomas de laatste was die met haar omging wordt hij aangewezen als hoofdverdachte. Ondanks al zijn ontkenningen wordt hij in voorlopige hechtenis genomen in afwachting tot zijn proces. Ondertussen gaat Leonie, zijn vrouw, op eigen onderzoek uit met de hoop dat Thomas inderdaad onschuldig is.

Veel achtergrond
Met veel achtergrond bedoel ik de rijkdom aan informatie die ’t Hart met ons deelt in zijn boek. Zo komt zijn achtergrond als gedragsbioloog sterk naar voren in de hoofdpersoon: Thomas is een medewerker in een Medisch Biologisch Laboratorium die op dat moment bezig is met een studie naar kannibalisme (= bepaald gedrag) onder ratten. Daarnaast is bekend dat voor Maarten ’t Hart klassieke muziek ‘de enige muziek is die bestaat’. Thomas en Leonie houden allebei van klassieke muziek en dan met name van Robert Schumann en Guiseppe Verdi. Er komen geregeld concerten van beiden naar boven in verschillende passages. 

Regelmatig wordt ook de Duitse filosoof Nietzsche aangehaald. Zo wordt deze filosoof in de meest ongewone situaties geciteerd waarmee naar voren komt dat we in het boek met een zeer intellectuele hoofdpersoon te maken hebben (die verzonnen is door een zeer intellectuele schrijver).

Onduidelijke titel
Nadat ik het boek had dichtgeklapt omdat het uit was, begreep ik nog steeds niet waarom ’t Hart in vredesnaam voor de titel ‘De Kroongetuige’ heeft gekozen. Het was voor mij namelijk niet duidelijk wie nou precies deze kroongetuige is. Zo wordt de oude man die tegenover het laboratorium woont tijdens de rechtszaak betiteld als Kroongetuige in de zaak tegen dhr. Kuyper. Echter, de informatie die deze man verschafte bleek helemaal niet kloppend te zijn en uiteindelijk bleek dat de man niets van waarde medegedeeld had. 

Op internet tieren de suggesties voor een mogelijke titelverklaring ook welig: zo is een kind in een huwelijk volgens Nietzsche de ongewenste kroongetuige, en denkt Leonie gedurende het hele boek de kroongetuige te zijn omdat zij denkt te weten waar het lijk van Jenny is en wat er precies is gebeurd.
Vanwege deze drie mogelijkheden vind ik de titel jammerlijk gekozen. Ik hou van duidelijkheid in een verhaal en daarom vind ik de titelkeuze niet genoeg overwogen, alhoewel het plot, de titel buiten beschouwing latend, niet moeilijk te begrijpen is.

Abrupte afronding
Een ander minpunt aan dit boek vind ik het abrupte einde. Ik zal men niet gaan verklappen wát de precieze uitkomst van het verhaal is, maar het lijkt erop alsof ’t Hart na 200 bladzijden geschreven te hebben, opeens geen zin meer had om nog door te gaan en daarom een einde verzon dat maximaal 10 bladzijden beslaat. Hij doet voorkomen alsof van de een op de andere bladzijde opeens alles duidelijk is en blijkbaar al de betrokkenen opeens wakker werden geschud en tot een oplossing kwamen. 

Zo beschrijft hij in minder dan 10 bladzijden hoe Jenny is verdwenen en wat er die nacht allemaal is gebeurd. Een beetje detective weet zijn verhaal naar mijn idee in een spannende ontknoping te verduidelijken of langzaam naar het slot toe te werken. ’t Hart gebruikte geen van deze methoden, maar een mengeling daarvan: de ontknoping was weliswaar plots, maar niet op de goede manier. Na de donderklap volgde een ellenlange, saaie passage waarna de bliksemflits pas toesloeg. Zo verdeelde hij de ontknoping in tweeën wat het tot een lang en saai geheel maakte.

Al met al vond ik De Kroongetuige een matig boek zonder veel afwisseling en een slordige afronding. Inhoudelijk was het zeker een goed verhaal, maar de schrijver geeft mij het idee dat de zin om te schrijven even over was, waardoor het werk amateuristisch te noemen is. Ik wil dit zeker geen aanrader noemen.

Tobias Wouters

Recensie 'Joe Speedboot'

Tommy Wieringa is de schepper van dit prachtige boek, waarin een deel van de jeugd van een gehandicapte jongen wordt beschreven op een aangrijpende manier.
Tommy Wieringa schreef boeken als ‘Alles over Tristan’ (Halewijnprijs, 2002) en ‘Ik was nooit in Isfahaan’, waarmee hij, net zoals met al zijn andere boeken, groot succes behaalde bij het Nederlands én buitenlands publiek. In de Volkskrant en het NCR Handelsblad werden de recensies gevuld met lof. Kortom, ik verwachtte veel van dit boek.

Samenvatting
Fransje Hermans is een jongen van 14 jaar die in het fictieve Lomark woont, samen met zijn vrienden Engel Eleveld, Joe Speedboot en Christof Maandag. Door een ongeluk kan hij alleen nog maar zijn rechterarm gebruiken en met heel veel moeite ook een klein beetje lopen, maar verder is hij alle gevoel kwijt, inclusief zijn spraakvermogen.
In het boek loopt men mee op het levenspad dat Frans bewandelt tot hij volwassen is. Je volgt hem tijdens voor –en tegenspoed, ontdekkingen van een puber en problemen die hij moet zien te overwinnen.

Meeslepend
De manier waarop Wieringa dit boek schrijft is boeiend, opvallend maar daardoor zeer meeslepend. Er wordt vaak beeldspraak gebruikt en vooral wanneer Joe spreekt komen er, geheel onverwachts, mooie, interessante en filosofische uitspraken tevoorschijn. Hiermee wil ik zeggen dat Wieringa gedachten publiceert die niet alleen goed bij het verhaal passen maar de lezer soms ook aan het denken zet. Dit zorgt ervoor dat ik tot het einde geboeid aan het lezen was en het boek ook lastig weg kon leggen omdat ik wilde weten hoe het verder ging.

Verhaallijn
Het boek bevat geen duidelijke verhaallijn, zoals sterk naar voren komt in bijvoorbeeld de ‘Harry Potter’ reeks. Men kan dit boek eerder zien als een ‘autobiografie’ (het is natuurlijk niet geschreven door Frans Hermans, maar deze is wel de ik-persoon) uit het leven van een puber. Juist omdat het een ‘autobiografie’ is van een leeftijdsgenoot kan ik mijzelf in sommige passages herkennen en me met Fransje identificeren wat het tot een boeiend boek maakt. De kracht  is dus juist dat er niet een verhaal wordt beschreven, maar de gebeurtenissen uit een levensverhaal apart. Dit zorgt er voor dat de acties op bladzijde 10 volkomen los staan van de acties op bladzijde 150, waardoor je het gevoel krijgt dat je korte anekdotes leest met telkens dezelfde hoofdpersoon, wat het tot een leuk en goed te volgen geheel maakt.

Onduidelijke titel
Ondanks dat ik het een zeer goed boek vond, vind ik dat de schrijver een rare keuze heeft gemaakt door als titel ‘Joe Speedboot’ te kiezen. Ik zou het boek eerder ‘Frans Hermans’ noemen omdat Joe naar mijn idee helemaal niet zo centraal staat als de titel van het boek doet denken. Joe speelt zeker een belangrijke hoofdrol in het verhaal, maar ik wil niet zeggen dat deze rol maakt dat het boek ‘Joe Speedboot’ heet. Ik vind dit toch wel een negatieve kant van het boek omdat deze verkeerd gekozen titel naar mijn idee makkelijk anders had gekund.

Concluderend kan ik zeggen dat ‘Joe Speedboot’ en zeer leuk boek was dat ik met alle plezier heb gelezen. Wieringa kan prachtig vertellen en hij heeft het boek volgestopt met prachtige, filosofische uitspraken die me voor altijd bij zullen blijven.

Tobias Wouters

Titel: Joe Speedboot
Auteur: Tommy Wieringa
Uitgever: De Bezige Bij
ISBN: 978 90 234 6424 2
Aantal pagina’s: 316
Prijs: vanaf 5 euro