Keuzeopdracht Verlichting, opdracht 1

De Verlichting. Een roerige tijd vol vernieuwingen, waarin de oude stempel flink op de schop werd genomen. De kreten die schreeuwden om een nieuwere, moderne samenleving werden steeds luider, totdat men er niet meer omheen kon. Wat is er eigenlijk overgebleven van deze periode? Kunnen wij nog steeds met recht stellen dat we ons in een democratische samenleving bewegen, waarin de macht eerlijk is verdeeld en men tolerant, verdraagzaam en eerlijk is?

Allereerst het democratische aspect. De Verlichters streefden ernaar om de samenleving wat vrijer te maken. Ze hadden niet de bedoeling om de monarchen dan maar meteen van de troon te stoten en een kopje kleiner te maken, als de stem van de bevolking maar iets zwaarder mee kon tellen.
We kunnen (gelukkig) stellen dat dit ideaal volledig ten uitvoer is gebracht (in de Westerse wereld): iedere burger heeft het recht om zijn stem te laten horen en draagt dus op een manier bij aan de politieke besluitvorming. Dit geldt helaas niet voor alle landen op de wereld: vooral in het Oosten is er nog geregeld sprake van een dictatuur, waarin alle idealen van de Verlichting teniet worden gedaan.
Pratend over vrijheid kunnen we gelukkig wel stellen dat de andere vrijheidspunten, zoals godsdienstvrijheid, ook tot hun recht zijn gekomen. In de gehele Westerse wereld kan men zelf kiezen waar men in gelooft. Ook dit zou een overwinning zijn voor de Verlichters. Tot mijn spijt kunnen we echter wederom weer melden dat dit níét geldt voor alle Oosterse landen.

Ik denk dat de Verlichters meer teleurgesteld zouden zijn indien zij konden kijken naar onze uitvoering van tolerantie, verdraagzaamheid en eerlijkheid. Men is vandaag de dag steeds minder tolerant, verdraagzaam alsmede eerlijk. Verscheidene politieke partijen propaganderen tijdens hun campagne nog steeds met deze punten, maar men lijkt er niet meer naar te luisteren.
In het nieuws duiken steeds meer gevallen op van zaken waaruit blijkt dat men steeds minder tot geen waarde meer hecht aan deze, toch zeer belangrijke begrippen. Men richt zich over het algemeen steeds meer op zichzelf en laat het afweten tegenover zijn medemens.

De hedendaagse samenlevingen komen echter niet alleen op deze punten tekort. Ik ben van mening dat mensen als Rousseau en Van Alphen zich zeer zeker niet konden vinden in de manier waarop het hedendaagse kind wordt opgevoed. Deze teleurstelling begint al bij het materialistische aspect van de opvoeding: het kind wordt steeds meer verwend met materie. De ouders letten steeds minder en minder op de lessen die het kind moet leren. In plaats van dat het kind leert spelen en leren, loopt het voor de tiende verjaardag al rond met de nieuwste mobieltjes en iPods.
Buiten dit materialistische aspect, schieten wij als samenleving ook tekort op de belangrijke normen en waarden die een kind moet worden bijgebracht. Een verklaring voor het gebrek aan tolerantie, verdraagzaamheid en eerlijkheid (zie bovengenoemde punt), kan verklaard worden door de matige opvoeding die een kind krijgt. Dit is niet wat de grote Verlichte denkers een paar honderd jaar geleden voor ogen hadden.  

Al met al is het lastig te beoordelen wat er nog over is van de Verlichte idealen en wat niet. De vrijheidspunten van de Verlichters zijn lang geleden vastgelegd in constituties en zullen naar mijn mening tot het einde der tijden blijven bestaan. Dit geldt echter weer niet voor de oudere normen en waarden, die vandaag de dag steeds meer verwaarloosd worden.
Ik ben van mening dat er in de loop der tijd altijd dingen zullen veranderen. Men zal altijd hun vrijheid willen behouden en idealen nastreven, maar het gewicht van verschillende normen en waarden zullen blijven verschuiven.  

Leesverslag 'Moord op het Pieterpad'

Titel: Moord op het Pieterpad
Auteurs: Gebroeders Wagenaar
Aantal pagina’s: 254
ISBN: 90 5672 124 0

Samenvatting
Nadat Lubber Klein Eggink zijn wandelgroep aan het einde van de rit enorm heeft verbaasd met zijn schokkende doch prestigieuze mededelingen, wordt hij de volgende ochtend op een kerkhof gevonden, de hersens met geweld ingeslagen. Jaro van Campen, lid van de wandelgroep, wordt de volgende ochtend wakker in het hotel van de wandelgroep, nat van het bloed. Hij kan zich niet meer herinneren wat hij de vorige avond heeft uitgespookt en heeft last van een ontzettende kater. Wanneer de politie vervolgens bij zijn hotelkamer aanklopt om hem, net zoals de rest van de groep, te ondervragen, raakt hij in paniek. Het eerste wat hem te binnen schiet is vluchten. Snel verlaat hij het hotel om de hele wandelroute die ze zojuist hebben bewandeld, het Pieterpad, opnieuw te lopen, op zoek naar aanwijzingen. Dan volgt een lange achtervolging, waarin Jaro uiteindelijk zelf slachtoffer dreigt te worden van de moordenaar van Klein Eggink.

Verwachting
De gebroeders Wagenaar waren voor mij, tot het lezen van deze detective, een onbekend schrijversduo. Op internet werd Moord op het Pieterpad beschreven als een prachtig debuut, wat ervoor zorgde dat ik meer ging verwachten van dit boek.
Daarnaast draagt het genre ook bij aan de toch wel redelijk hoog gestelde verwachtingen bij het pakken van dit boek. Net zoals bij De misleiding (zie vorig verslag), verwachtte ik veel spanning in deze detective. De titel op zich bracht al een zekere mate van spanning met zich mee.
Al met al verwachtte ik dus veel van dit boek.

Motieven
1) Opsporing: na de moord op Klein Eggink staat het hele boek in het tegen van opsporing. De politie zoekt naar Jaro, evenals de moordenaar van Klein Eggink, en Jaro is zelf op zoek naar eventuele aanwijzingen. Dit zorgt uiteindelijk voor een hectisch geheel en een verrassende ontknoping.
2) De holle boom: Jaro denkt te weten waar hij het bewijs kan vinden wat hem vrijpleit: een holle boom langs het Pieterpad. Hij meent dat Klein Eggink deze holle boom in zijn laatste toespraak verborgen had, maar de exacte locatie weet hij niet. Over het hele Pieterpad zoekt hij talloze holle bomen af, zonder enig resultaat..
3) A.C.W. Staring: Antoni Christiaan Winand Staring loopt als een lijdraad door het hele verhaal heen. Zowel Klein Eggink als Jaro en Roxanne zijn gespecialiseerd op het gebied  van deze dichter, en hij wordt dan ook meerdere malen aangehaald en geciteerd. Daarbuiten speelt deze Nederlandse poëet ook een andere, meer belangrijke rol in het geheel.
4) Pieterpad: deze hele detective speelt zich af op een groot deel van het langste wandelpad van Nederland: het Pieterpad. Dit is de route die Klein Eggink en zijn wandelgroep hebben afgelegd en die Jaro een paar dagen later nóg eens bewandeld, op zoek naar eventuele aanwijzingen.

Thema
Het thema van Moord op het Pieterpad is wraak/jaloezie. De moordenaar en zijn compagnon kunnen het niet uitstaan dat Lubbert Klein Eggink promotie maakt en willen dus van hem af. Daarnaast wil de daadwerkelijke moordenaar opeisen wat volgens hem aan hem toebehoort: het landgoed van Staring.

Beoordeling
Schrijfstijl: de gebroeders Wagenaar hebben Moord op het Pieterpad zeer aangenaam geschreven. Voordat ik begon te lezen, had ik de angst dat een verhaal, geschreven door twee personen, nooit lekker kon lopen en dat men goed kon onderscheiden wie welk stuk heeft geschreven. Deze verwachtingen klopten echter niet: het verhaal is een vlot en vloeiend geheel, zonder haperingen of onderbrekingen. Het was makkelijk weg te lezen en daardoor des te spannender.
Citaat: ‘De beelden van gisterenavond werden helderder, alsof in zijn hoofd een camera werd scherpgesteld. Hij wist weer dat hij met die eindeloze wandeltocht van Lubbert bezig was en at hij… nee, nee, nee!’ (Hoofdstuk 4, blz. 34).
Inhoud:  qua personages en hun ontwikkeling hebben de gebroeders Wagenaar een mooi werk afgeleverd. Door het hele verhaal ondergaan zij verschillende ontwikkelingen: de moordenaar en zijn wordt steeds desperater om Jaro tegen te houden aanwijzingen te vinden en Jaro wordt steeds wanhopiger de juiste holle boom te zoeken. Dit zorgt uiteindelijk voor een geweldige climax, waarin de uitkomsten niet voorspelbaar zijn.
Kijkend naar het vertelperspectief brachten de schrijvers niet veel vernieuwing. Men volgt het verhaal vanuit verschillende oogpunten, die uiteindelijk allemaal grotendeels bij elkaar komen. Dit hebben zij goed en duidelijk uitgewerkt, zonder al te veel te stunten. Dit neemt echter niet weg dat het verhaal makkelijk en aangenaam was om te lezen.

Eindoordeel
Moord op het Pieterpad is een lastig boek om te beoordelen. De gebroeders Wagenaar hebben een standaard boek geschreven, zonder veel vernieuwing of opvallendheid. Het boek was zeker aangenaam om te lezen, maar ook weer niet meer dan dat. Men zou kunnen stellen dat er van dit soort boeken dertien in een dozijn gaan.
De setting die gekozen is, het Pieterpad, is wel origineel. Het landschap wordt uitvoerig beschreven en men krijgt het idee dat je zo in de trein kan stappen om alle beschreven locaties te bezoeken.
Kijkend naar het geheel valt Moord op het Pieterpad te omschrijven als een gemiddeld boek, dat desondanks het ontbreken van grote verrassingen toch niet onplezierig was om te lezen.
Citaat: ‘Kersten was woedend. Voor de zoveelste keer was hij in gedachten teruggegaan naar die nacht dat hij zelf opzij was gesprongen, niet voor een brullende motor, maar voor een brullende terreinwagen. Maar ook net op het nippertje (Hoofdstuk 74, blz. 252).