Keuzeopdracht Verlichting, opdracht 1

De Verlichting. Een roerige tijd vol vernieuwingen, waarin de oude stempel flink op de schop werd genomen. De kreten die schreeuwden om een nieuwere, moderne samenleving werden steeds luider, totdat men er niet meer omheen kon. Wat is er eigenlijk overgebleven van deze periode? Kunnen wij nog steeds met recht stellen dat we ons in een democratische samenleving bewegen, waarin de macht eerlijk is verdeeld en men tolerant, verdraagzaam en eerlijk is?

Allereerst het democratische aspect. De Verlichters streefden ernaar om de samenleving wat vrijer te maken. Ze hadden niet de bedoeling om de monarchen dan maar meteen van de troon te stoten en een kopje kleiner te maken, als de stem van de bevolking maar iets zwaarder mee kon tellen.
We kunnen (gelukkig) stellen dat dit ideaal volledig ten uitvoer is gebracht (in de Westerse wereld): iedere burger heeft het recht om zijn stem te laten horen en draagt dus op een manier bij aan de politieke besluitvorming. Dit geldt helaas niet voor alle landen op de wereld: vooral in het Oosten is er nog geregeld sprake van een dictatuur, waarin alle idealen van de Verlichting teniet worden gedaan.
Pratend over vrijheid kunnen we gelukkig wel stellen dat de andere vrijheidspunten, zoals godsdienstvrijheid, ook tot hun recht zijn gekomen. In de gehele Westerse wereld kan men zelf kiezen waar men in gelooft. Ook dit zou een overwinning zijn voor de Verlichters. Tot mijn spijt kunnen we echter wederom weer melden dat dit níét geldt voor alle Oosterse landen.

Ik denk dat de Verlichters meer teleurgesteld zouden zijn indien zij konden kijken naar onze uitvoering van tolerantie, verdraagzaamheid en eerlijkheid. Men is vandaag de dag steeds minder tolerant, verdraagzaam alsmede eerlijk. Verscheidene politieke partijen propaganderen tijdens hun campagne nog steeds met deze punten, maar men lijkt er niet meer naar te luisteren.
In het nieuws duiken steeds meer gevallen op van zaken waaruit blijkt dat men steeds minder tot geen waarde meer hecht aan deze, toch zeer belangrijke begrippen. Men richt zich over het algemeen steeds meer op zichzelf en laat het afweten tegenover zijn medemens.

De hedendaagse samenlevingen komen echter niet alleen op deze punten tekort. Ik ben van mening dat mensen als Rousseau en Van Alphen zich zeer zeker niet konden vinden in de manier waarop het hedendaagse kind wordt opgevoed. Deze teleurstelling begint al bij het materialistische aspect van de opvoeding: het kind wordt steeds meer verwend met materie. De ouders letten steeds minder en minder op de lessen die het kind moet leren. In plaats van dat het kind leert spelen en leren, loopt het voor de tiende verjaardag al rond met de nieuwste mobieltjes en iPods.
Buiten dit materialistische aspect, schieten wij als samenleving ook tekort op de belangrijke normen en waarden die een kind moet worden bijgebracht. Een verklaring voor het gebrek aan tolerantie, verdraagzaamheid en eerlijkheid (zie bovengenoemde punt), kan verklaard worden door de matige opvoeding die een kind krijgt. Dit is niet wat de grote Verlichte denkers een paar honderd jaar geleden voor ogen hadden.  

Al met al is het lastig te beoordelen wat er nog over is van de Verlichte idealen en wat niet. De vrijheidspunten van de Verlichters zijn lang geleden vastgelegd in constituties en zullen naar mijn mening tot het einde der tijden blijven bestaan. Dit geldt echter weer niet voor de oudere normen en waarden, die vandaag de dag steeds meer verwaarloosd worden.
Ik ben van mening dat er in de loop der tijd altijd dingen zullen veranderen. Men zal altijd hun vrijheid willen behouden en idealen nastreven, maar het gewicht van verschillende normen en waarden zullen blijven verschuiven.